LIS ERMAS PAR FELIP REIG SUR RADIO NÎMES - MIRACLE DE NOUVÈ

09 janvier 2025
Télécharger le podcast

Votre chronique en Occitan proposée par Felip Reig "Lis Ermas" sur Radio Nîmes. 

Rendez-vous sur le 92.2 ou sur radionimes.fr tous les mercredis à 6h00, 13h30, 19h00.

-------------------------------------------------------------------------------------

MIRACLE DE NOUVÈ

.............................................

Brave mounde, bèn lou bon-jour en tóuti… Vuei anan parla un moumenet de Nouvè qu’es uno tempourado mounte li pantai e l’espèr se fan escudello dins lis esperit e dins li counversacioun. Es tambèn lou moumen de prene li bòni decisioun. Acò lou faudrié dire i catau de la poulitico qu’éli soun premié souci – belèu lou soulet – es d’avé la miejo emai lou quart. Aqui i’a de trau dins la raqueto. Basto, i’a pas qu’un miracle que nous pòu sauva de la falido. Alor, miracle, pantai, espèr, perqué pas se bouta à crèire que se vai passa quaucarèn pèr nous sauva la vido ? Un deus ex machina que vai toumba dóu cèu… Hóu ! verai que pèr sauva la vido, avèn l’aigo boulido emé lou brout de sàuvi. Pamens crese que lou remèdi es pas à l’autour dóu mau. Basto, de miracle n’i’a pas gaire dins noste mounde. Encare que… cade an sian à sourti li besougno de Nouvè pèr ourna l’oustau ié metre de coulour, un brigoun de gau, d’envanc e de lum. E nautre sourtèn la roso de Jericó de sa bouito de plasti. E vo, lou cartoun es bon pas que pèr li santoun. Dounc, la roso es seco, o, e pèr dire sa fragileta, la poudrian, embrenica en la sarrant dins la man. N’en soubrarié qu’un pau de póusso. En revenge se ié metèn d’atencioun basto de la pausa dins uno sieto d’aigo e d’espera. Un parèu d’ouro après, la vesèn se durbi coume uno flour e n’i’a que verdejon qu’es pas de crèire. I’a d’annado d’acò, quand descurbiguère aquéu fenoumène, me disiéu dintre iéu « es un miracle ». Après agué pres d’entre-signe, aprenguère que la flour seco es pas morto, es simplamen endourmido. Mai dequé vòu dire « endourmi » ? quand sian mort, sian endourmi tambèn emai aguessian d’aigo e un pau de mangiho, sian passa de l’autre coustat e sènso biheto de retour. Ato ! pièi, se dis que l’aigo es la vido. Acò’s verai, parai ? E lou poudèn coumprene. Pamens ai de mau pèr m’esplica qu’uno planto sènso aigo pendènt uno annado, basto de ié bagna lou quiéu dins l’aigo e se revèn touto pimpanto coume se de rèn èro. La roso de Jericò n’en couneissèn dos meno, l’africano e la meissicano, estènt que se dis que i’a la fausso e la vertadiero. Pamens, lou noum de Jericò fait pensa à la vilo anciano que se trobo en Cijourdanìo sus la ribo ouèst dóu Jourdan, aquelo vilo que sèmpre renasquè de si cèndre, coume lou fan li Roso. D’efèt, la vilo toumbè i man dis israelito qu’èron souto lis ordre de Jóusuè, lou sucessour de Mouïse, bono-di la messo en obro d’un misterious rituau de courso autour de la vilo emé di troumpeto, li famóusi troumpeto de Jericò. Pèr ço qu’es di causo que li dos roso an en coumun, i’a lou biais de se rebarra un cop que soun estado soumesso à ‘no manco d’aigo. D’efèt, sènso aigo tóuti dos formon uno floto de fueio, seco e bruno, rebarrado, reclavado sus éli-memo pèr veni uno boulo. Pèr ço qu’es di diferènci, la fausso Roso de Jericò, es uno planto sènso flour situado dins d’endré desertous o caialous coume n’i’a entre lou miejour dis Estat-Uni e l’uba dóu Meissique. Aquelo roso, la selaginello es capablo de reviviscènci, en francés, de reviviscence. Lou Grand Roubert nous dis que la reviviscènci es uno prouprieta qu’an d’ùnis èsse inferiour, sié d’animau, siè de vegetau de tourna à la vido quand se ié rènd l’aigo necessàri. Quand se parlo d’èsse inferiour, es lou diciounàri que lou dis, es pas iéu que parle. Ansin, uno planto capablo de reviviscènci, es uno planto qu’es estado dessecado pendènt de mes de tèms. e que pòu tourna veni verdo, coume, de cop que i’a, n’en soun capablo quàuqui varieta de mousso, ùnis augo vo la féuse e belèu lou cacié. Aquelo selaginello, la fau pas counfoundre emé la roso de Jericò vertadiero que tòuti dos se dounon d’èr bono-di soun aspèt de boulo seco que soun diamètre testejo emé li douge centimètre. La fausso Roso de Jericò se revèn à la vido, se poudèn dire acò d’aquéu biais, quand vèn au countat de l’aigo. Se la metèn tourna-mai dins un mitan sènso aigo, coue l’avèn di adès, tournara veni en dourmènço, sa broundo secara e vendra bruno e la roso se reclavara tourna-mai en boulo enjusqu’à l’idratacioun seguènto. Acò’s un fenoumène espetaclous. Darrié detai, la fausso Roso de Jericò se destaco de sa racino e pòu èstre empourtado pèr lou vènt e en roulant sus elo-memo, pòu percoula de lóngui distànci. La Roso de Jericò vertadiero, elo, es uno planto annalo que sa durado de vido es courteto. Se trobo en Africo setentriounalo dins d’encountrado secarouso coume en Sirìo, en Tunisìo pèr eisèmple vo dins lou desert dóu Sahara, en Egito, en Palestino vo au Pakistan. Aquelo Roso formo uno rouseto de fueio sarrado e redoundo mounte espelisson de tijo, que porton de pichòti flour blanco. Tre que li fru soun madur, li fueio se dessecon, la roso se recrouquiho sus elo-memo pèr proutegi si grano. Tre la premiero plueio, la roso se duerb e deliéuro si grano que poudran germina. Fau marca que la Roso vertadiero es pas veraiamen uno planto capablo de reviviscènci, estènt que se mor naturalamen après sa flourido.
Vaqui la bèuta de la naturo que benesis li fèsto calendalo estènt que fau pas coumta sus li catau dóu gouvèr pèr acò faire. Soulide.
Vaqui, aro la crounico es acabado, vous doune rendès-vous lou 5 de janvié venènt. Vous souvète un bon bout d’an e de bèlli fèsto calendalo. Vous brassège amistousamen. Brave mounde adissias !
Felip